Wielrennen -;Wielersport - Wielerdoden

Wilfried WILMS, De Wielersport en de dood, SKRIBIS, 2020, 247 blz.

Hoe komen beoefenaars van de wielersport aan hun levenseinde?

Van de wielrenners die actief waren op de weg of op de wielerbaan, en die van deze sport hun beroep hadden gemaakt, lieten in de loop van de geschiedenis in totaal 251 eliterenners tijdens hun loopbaan het leven. Het boek “De wielersport en de dood” brengt aan elk van hen een eresaluut via een bondige schets van hun carrière en een onderzoek naar de concrete omstandigheden waarin ze de dood vonden.

Al die individuele verhalen worden in een ruimere context geplaatst, zodat de lezer meteen ook een overzicht krijgt van de ongevals- en gezondheidsrisico’s die aan de wielersport verbonden zijn. Is de wielersport een gevaarlijke discipline? Heeft deze tak van de sport een positieve invloed op de gezondheidstoestand van de atleet? Leven wielrenners langer dan de gemiddelde mens? Hoe komt het dat zoveel wielrenners bezwijken aan een hartkwaal? Wat is het aandeel van dopingpraktijken in de sterftecijfers?

Ten slotte onderzoekt dit ‘album van wielerdoden’ ook de manier waarop het heengaan van wielrenners door hun collega’s en de wielerfans en de wielersportgemeenschap wordt herdacht en herinnerd, en de praktijken die in de wielerwereld ingang hebben gevonden om een laatste eer te betuigen aan overleden collega’s.


INHOUDSTAFEL
VOORWOORD
HOOFDSTUK I : ALGEMEEN DEEL
§1. Een zalige dood
§2. De doodsoorzaken in cijfers samengevat (Algemeen overzicht – Gestorven op een wielerbaan – Gestorven op de weg – Gestorven buiten competitie)
§3. De eersten (Buiten competitie – Tijdens een wedstrijd op de piste – Tijdens een
wedstrijd op de weg)
§4. Dopingslachtoffers 1 Elke wielerdode is verdacht ( (De dood van Tom Simpson – Roger De Wilde – De Paradigmawissel) - 2 Wie was het eerste dopingslachtoffer in de wielergeschiedenis ? (Arthur Linton – Fabio Aldese en anderen – Knud Enemark Jensen) -3 De vermeende epo-doden - 4 De Belgische dodenploeg - 5 Und kein Ende)§5. De levensverwachting van wielrenners (Mortaliteitscijfers – Methodologische bezwaren – Tegengestelde resultaten)
§6. Hartdoden _ 1 Medische achtergronden (Overzicht – Genetische hartafwijking – Niet-genetische hartaandoeningen – Invloed van dopingpraktijken) - 2 Hartdoden uit de wielergeschiedenis (Renners gestorven tijdens een wedstrijd – Renners gestorven buiten competitie)
§7. Samen sterven
§8. Complottheorieën (Ottavio Bottecchia – Francisco Cepeda – Francisco Alomar
Florit)
HOOFDSTUK III : STERVEN TIJDENS EEN WEGWEDSTRIJD
§1. Hoe veilig zijn wielerwedstrijden ? (Een gevaarlijke sport? – Doodsoorzaken)
§2. De invoering van de fietshelmplicht (Het belang van de fietshelm – Het verzet van het wielerpeloton tegen de helmplicht – De val van Andrei Kivilev)
§3. Sterven tijdens de Tour of de Giro (Ronde van Frankrijk-doden – Giro-doden)
§4. Een wagen op het parcours (Inleiding – Botsing met een stilstaand voertuig – Botsing met ongeduldige chauffeurs – In volle afdaling verrast door een tegenligger – Aangereden door een voertuig)
§5 Afdalingen
§6. Toeschouwers en dergelijke (Inleiding – Een leerproces voor de organisatoren – De plaats van de toeschouwer – Loslopende dieren)
§7. Hitteslag
§8. Materiaalpech
§9. Volgwagens en –motoren
§10. Sprintdoden
§11. Botsing met een andere renner
§12. Andere doodsoorzaken (Brute pech - Eigen onhandigheid of onvoorzichtigheid - Onopgehelderd of geen details beschikbaar)
HOOFDSTUK III : STERVEN OP DE PISTE
§1. Stayerdoden (Inleiding – De eerste slachtoffers – 1904: het bloedigste jaar – Wereldkampioenen – Belgen – Nederlanders – Gekende stayerdoden – Minder gekende stayerdoden – Stayers die op training omkwamen)
§2. Sterven tijdens een zesdaagse wedstrijd
§3. Andere doden op de baan (Gevaarlijke banen – Botsing met een andere renner – Materiaalpech – Onduidelijke omstandigheden – Gestorven tijdens een oefenrit op de baan)
HOOFDSTUK V : STERVEN BUITEN COMPETITIE
§1. Is wielersport gezond? (Inleiding – Gezondheidsrisico’s eigen aan de wielersport – Doodsoorzaken)
§2. Verkeersongevallen op training (Inleiding – Aangereden door een auto – Eigen onachtzaamheid – Verrast door trein- of tramsporen – Onduidelijke omstandigheden)
§3. Gewone verkeersongevallen (Inleiding – Verkeersongeval op de weg van en naar het werk – Gestorven in een wagen – Gestorven op de moto – Gegrepen door een trein – Te voet – Op de fiets)
§4. Gewelddadige dood (Passiemoord – Cocaïnehandel)
§5. Ziekte (Kanker – Malaria – Spaanse griep – Longembolie – Longontsteking – Delirium tremens)
§6. Zelfmoord
§7. Andere doodsoorzaken (Verdrinking – Brute pech – Onduidelijke omstandigheden)
HOOFDSTUK VI : HERDENKINGSRITUELEN
§1. Afscheidsrituelen (Inleiding – Opbaring – Minuut stilte – Afgelasten van de podiumceremonie – Afgelasting van de wedstrijd – Trekt de ploeg zich uit de wedstrijd terug? – Het neutraliseren van de wedstrijd de dag nadien – Een bijzonder zegegebaar als eerbetoon aan de overledene – Rouwband - Rugnummer)
§2. Gedenktekens (Grafmonumenten – Gedenkstenen/ –platen – Standbeelden –Naamgeving van wielerwedstrijden – Naamgeving van openbare ruimten - Stichting)
§3. Rouwprenten verzamelen (De betekenis van de rouwprent – Een verzamelaar)