Internet en e-mail voor senioten met Windows XP|Addo Stuur 9

||boek: Internet en e-mail voor senioten met Windows XP|Voor iedereen die op latere leeftijd met de computer aan de slag wil|Visual Steps

||door: Addo Stuur

||taal: nl
||jaar: 2005
||druk: 8e druk, herziene
||pag.: 363p
||opm.: hardcover|zo goed als nieuw|boek formaat A4

||isbn: 90-5905-052-5
||code: 2:000254

--- Over het boek (foto 1): Internet en e-mail voor senioten met Windows XP ---

Alles over internet en e-mail met Windows XP !

Internet en e-mail voor senioren met Windows XP is geschreven volgens de bekende Visual Steps-methode: duidelijke stap voor stap-instructies met schermafbeeldingen. Door het boek bij de computer door te nemen, doen senioren alle kennis en vaardigheden op die nodig zijn om optimaal van internet en e-mail gebruik te maken.

Waarom is dit boek geschikt voor senioren?

• De lezers leren in hun eigen tempo, stap voor stap.
• De methode gaat uit van minimale voorkennis (basiskennis computervaardigheden).
• Het geeft glasheldere achtergrondinformatie.
• Het bevat een handig naslagedeelte als geheugensteun.
• Bij het boek hoort een speciale website met up-to-date informatie.

Wat leren zij?

• Het World Wide Web verkennen.
• Effectief informatie zoeken en vinden op internet.
• E-mails (en bijlagen) ontvangen, versturen en organiseren.
• Contact maken met andere internetgebruikers
• Gratis software downloaden van internet.

Website bij het boek:

• 1e t/m 10e druk: http--www.addostuur.com/internet
• Vanaf 11e druk: http--www.visualsteps.nl/internetxp

Geschikt voor:

• Internet Explorer 7 en 8
• Windows XP

Benodigde voorkennis: Basiskennis computervaardigheden

[bron: https--www.bol.com]

Paps & Mams kunnen internetten [2007-02-20]

Fantastisch goed en duidelijk geschreven boek. Mijn senioren-ouders snappen dankzij dit boek eindelijk hoe een pc werkt. Staan leuke oefeningen in waarin de opdrachten naar sites verwijzen die gelinkt zijn aan het boek. Echt een aanrader

Soesterberg [bron: https--www.bol.com]

aanwinst [2007-01-22]

Heel overzichtelijk en duidelijk door eenvoudig taalgebruik.Door de beschrijvingen via de afbeeldingen is het heel prettig voor de computerleek! Heb zelf veel hulp gehad aan de boeken van Addo Stuur. Marc

Heerlen [bron: https--www.bol.com]

Levensdroom: Extra Computerles [2007-02-18]

Mijn droom is: Heb veel gereisd heb veel gezien maar heb toch nog een droom.

Sind 2 jaar heb ik een XP maar kan nog niet heel goed ermee omgaan.Had eerder 4 andere PS's. Zou graag een paar uur extra les willen. Kan niemand vinden die het doet. Ben te oud om uren onderwegs te zijn voor elke week 1 uur les. Het ergste is, dat ik (als er meer mensen bij elkaar zijn) niets meer horen kan.Wil graag nog veel met de PC werken.

Piano17 (Hoogvliet) [bron: https--www.seniorennet.be/Pages/Levensdromen/detail.php]

Ben ooit in Het Witte Paard in Vreewijk (Rotterdam) begonnen met computerles aan senioren en wil dit graag weer oppakken [2010-05-27]

Beste mensen, Ik woon in Hoogvliet en vind het geweldig om aan allerlei leeftijden kennis over te dragen. Zo'n pc hoeft niet als een onding gezien te worden. Ik kan individueel bij u thuis of in mijn eigen lesruimte (max 2 deelnemers) les geven. Ik vind de boeken van Addo Stuur dan ook zeer geschikt om als naslag werk te gebruiken. Woont u in Hoogvliet en wilt u nog voor de zomer kunnen Internetten, emailen, foto's kunnen bewerken e.a. stuur mij een mailtje. U krijgt altijd antwoord.

Avoresa [bron: https--www.seniorennet.be/Pages/Levensdromen/detail.php]

Heb zelf hulp gevonden [2007-02-24]

Ja, toevallig heb ik gevonden hoe ik mezelf kan helpen. In een boekwinkel ontdekte én kocht ik het boek "Internet en e-mail voor senioren met Windows XP. Voor iedereen die op latere leeftijd met de computer aan de slag wil", door Addo Stuur geschreven. Hij heft nog een hele reeks andere boeken geschreven, o.a. over het bewerken van foto's en dergelijke. Alle info daarover vind je op www. visualsteps.nl. Ik hoop dat jij er zoveel plezier van hebt als ik!

Computeranalfabete [bron: https--www.seniorennet.be/Pages/Levensdromen/detail.php]

--- Over (foto 2): Addo Stuur ---

Addo E. P. R. Stuur (Den Haag, 24 maart 1953 - Málaga (Spanje), 13 oktober 2021) was een Nederlandse schrijver van computerboeken en ontwikkelaar van educatieve software en de Nederlandstalige programmeertaal SuperLogo. Veel van de boeken van Addo Stuur richten zich op de beginnende computergebruikers, zowel jong als oud.

Na het voortgezet onderwijs werkte Stuur onder andere als groepsleider in een kindertehuis. Dat bracht hem tot een studie orthopedagogiek en hij haalde zijn doctoraal examen Sociale Wetenschappen in Leiden in 1984. Hij schreef zijn eerste boeken naast zijn werk als orthopedagoog bij het Pedologisch Instituut Rotterdam, maar in 1994 vestigde hij zich als zelfstandig ondernemer, eerst in Rotterdam en later in Hoorn. Naast educatieve boeken ontwikkelde Addo Stuur, veelal samen met Eric Jan van Dorp, ook educatieve software. Het bekendste voorbeeld daarvan is de succesvolle cd-rom reeks genaamd Edurom, waarvan meer dan 1 miljoen exemplaren werden verkocht. De boeken en software werden uitgegeven door uitgeverij AW Bruna in Utrecht.

Eind 2000 richtte Addo Stuur uitgeverij Visual Steps op. Hij verkocht zijn belangen in die uitgeverij in 2006, stopte met het schrijven van computerboeken en verhuisde naar Bonaire. Daar opende hij een boeken- en speelgoedwinkel: Addo's Books, Toys, Office Supplies.

In het voorjaar van 2021 maakte Stuur bekend dat hij (wederom) samen met Eric Jan van Dorp de educatieve Edurom-serie nieuw leven zou inblazen, ditmaal als online software. De ingebruikname van Edurom staat gepland voor medio 2022.

In het najaar van 2021 werd bekend dat Stuur ongeneeslijk ziek was. Hij overleed op 13 oktober in het Spaanse Málaga.

Beknopte bibliografie

• Tekstverwerking op de BBC-computer (1985)
• Windows voor kinderen (1992)
• Programmeren voor kinderen met SuperLogo voor Windows (1994)
• Muizen met Nijntje (1997)
• Windows 98 voor senioren (2000)
• Windows met het toetsenbord (2002)
• Smalfilms digitaliseren (2006)

[bron: wikipedia]

Addo Stuur, de man die jong en oud leerde computeren [2021-11-03]

Addo Stuur verkocht meer dan een miljoen computerboeken en cd-roms die een hele generatie jongeren en ouderen leerde om met computers om te gaan.

Zijn naam zal wellicht niet -direct een belletje doen rinkelen, toch heeft Addo Stuur in menige huiskamer gestaan. AHij overleed onlangs op 68-jarige leeftijd. Hele generaties kinderen en -ouderen hebben in de afgelopen decennia leren omgaan met computers dankzij zijn cd-roms en boeken. Van zijn handboeken, met titels als Windows voor kinderen en -Internet en e-mail voor senioren, zijn meer dan een miljoen exemplaren verkocht.

'De eenvoud deed het werk', zegt Eric Jan van Dorp, jarenlang zakelijk compagnon en vriend van Stuur. 'De cd-roms die wij maakten in de zeventigdelige reeks Edurom leerden kinderen oefenen met rekenen, topografie of ontleden. Het succes bestond eruit dat het enkel oefenen was, zonder opsmuk. Geen dansende konijnen en muziekjes zoals in andere software -- dat leidt alleen maar af van de kern: oefenen, oefenen, oefenen.'

Die methode werd niet geboren uit creatieve armoede, maar uit overtuiging. Stuur wilde anderen vooruithelpen. -Afkomstig uit een Haags Nederlands-Indisch gezin waarin vader en moeder arts waren, ging Stuur als gesjeesde medicijnenstudent orthopedagogie studeren. Computers interesseerden hem. Hij wilde kinderen en ouderen stimuleren met computerboeken vol plaatjes die stap voor stap uitleggen wat te doen. Die 'Visual Steps-methode' was het patent van Stuur. 'Hij was een pionier', zeggen zijn kinderen Robert en Sanne. 'Hij geloofde hierin en was zo gedreven, dat hij het lang alleen heeft gedaan.'

De creatieve Stuur, volgens zijn naasten een rustige, in zichzelf gekeerde man, te druk om veel vriendschappen te hebben, was snel uitgekeken op Nederland. Toen het cd-romtijdperk ten einde liep en de stress van het boekenvak hem te groot werd, viel zijn oog op Bonaire.

Het kostte hem een huwelijk, maar zijn liefde voor boeken en zijn drang te enthousiasmeren kwamen er samen. Stuur begon op Bonaire de enige boekwinkel: Addo's Books and Toys, in de volksmond 'Addo's' geheten. Sanne: 'Pas later ontdekten mensen dat Addo een mens was.'

Op het eiland startte Stuur projecten voor de bevordering van leesvaardigheid. Hij richtte een stichting op die ontbijt op scholen voor kinderen regelde. 'Wat hij deed moest altijd maatschappelijk nut hebben', zeggen zijn kinderen. De winkel, die bijna dertien jaar bestond, moest vooral de gemeenschap helpen, er stond personeel dat naast Engels en Nederlands ook Papiaments sprak.

De zaak overleefde de lockdowns niet. Stuur verhuisde naar het Spaanse Málaga. Zijn Colombiaanse (tweede) vrouw Magda zou er goed uit de voeten kunnen. Uit Nederland was hij al te lang weg om terug te keren, vond hij.

Lang heeft Stuur er niet van kunnen genieten. Begin september werd uitgezaaide leverkanker bij hem vastgesteld. Vijf weken later overleed hij eraan, tevreden terugkijkend op zijn leven. Zoon -Robert: 'Tot een week voor zijn overlijden maakte hij nog plannen, ook al wist je dat het tevergeefs was. Zo was hij. Altijd luisteren naar dat creatieve stemmetje vanbinnen. Hij had een open verbinding met dat stemmetje.'

Vanwege corona moeten overledenen in Spanje snel gecremeerd of begraven worden. Te snel voor Stuurs naasten om erbij aanwezig te zijn. Daarom zal de as van Stuur tijdens een herdenking in -november worden uitgestrooid vanaf het havenhoofd in Scheveningen. Robert en Sanne: 'Bij de zee voelde hij zich vrij en rustig. Daar wilde hij zijn.'

Jean-Pierre Geelen [bron: https--www.volkskrant.nl/mensen/addo-stuur-de-man-die-jong-en-oud-leerde-computeren~b2135003]

[2021-10-14]

Addo Stuur (1953-2021)
Uitgever, auteur, ontwikkelaar, columnist.

Na een heel kort ziektebed is op woensdag 13 oktober 2021, in zijn laatste woonplaats Malaga, mijn compagnon en vriend Addo Stuur overleden.

Toen wij elkaar in 1994 leerden kennen, had Addo al naam opgebouwd met zijn Windows voor kinderen boekenreeks, die hij later verder uitbreidde met onder andere Windows voor senioren en nog vele andere computerboeken. Er was direct een klik tussen ons en we besloten samen educatieve software voor kinderen te ontwikkelen, die door AW Bruna werd uitgegeven. In een tijdspanne van een kleine tien jaar resulteerde dit in ruim 80 verschillende titels, waaronder Edupakket, De jacht op de gestolen kroonjuwelen en uiteindelijk tientallen Eduroms. Deze laatste serie is - met ruim één miljoen verkochte exemplaren - tot op de dag van vandaag de meest succesvolle educatieve software van ons land.

Na deze periode begonnen we elk een eigen uitgeverij, waarna Addo enkele jaren later naar Bonaire verhuisde en daar een boekwinkel opende. Ik heb hem daar driemaal bezocht en zijn enthousiasme over zijn boekwinkel en het ontspannen eiland mogen delen.

Anderhalf jaar geleden verhuisde Addo naar het Spaanse Malaga en sinds begin van dit jaar hadden we weer bijna dagelijks contact, omdat we een oud plan hadden opgepakt om de Edurom-serie nieuw leven in te blazen, ditmaal als online-software.

Kortgeleden werd vastgesteld dat Addo ongeneeslijk ziek was. Ik heb hem twee weken geleden bezocht in Malaga waar hij in zijn kenmerkende aanstekelijke enthousiasme nog verschillende opties bedacht om van Edurom.online een succes te maken.

Addo is 68 jaar geworden.

Eric Jan van Dorp [bron: https--www.linkedin.com/pulse/addo-stuur-1953-2021-eric-jan-van-dorp?originalSubdomain=nl]

Internet en cd-rom in het onderwijs: theorie en praktijk - Kroniek van het Nederlands voor anderstaligen

Alessandra Corda heeft een boek geschreven om aan docenten of aan aankomende docenten te laten zien hoe internet geïntegreerd kan worden in het talenonderwijs. Ze schrijft Internet, met een hoofdletter. Het Groene boekje schrijft helemaal niets. Haar hoofdletter verraadt geen blinde adoratie voor het nieuwe. Haar benadering is zakelijk en evenwichtig. De leerlingen vinden het leuk en spannend, zegt ze, maar de lol is er gauw af als internetten en de plaatjes en kleurenschermen geen duidelijke functie hebben in het schoolprogramma. Het getuigt ook van zakelijk inzicht om te stellen dat het succes van deze nieuwe technologie in belangrijke mate afhankelijk zal zijn van 'goedkoop' en 'gebruiksvriendelijk', met als lichtend voorbeeld het oude vertrouwde cassettebandje. Een zakelijk gegeven is ook dat de docent die zelf niet overtuigd is van het intrinsieke belang van internet voor het talenonderwijs, te maken heeft met leerlingen die dat, op hun manier, wel zijn en die dapper rondsurfen om bijvoorbeeld uittreksels bij elkaar te klikken. Dus als de docent wil weten waar Abraham de mosterd haalt, zal hij of zij het net op moeten. En ten slotte is het - althans in de Nederlandse onderwijssituatie - zo dat het gebruik kunnen maken van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) een onderdeel vormt van de doelstellingen van het talenonderwijs.

In deel 1 van Internet in het talenonderwijs worden de technische toepassingen behandeld. Voor wie al met internet werkt, is dit een herhalingsoefening, maar de internetdebutant krijgt hier een vrij volledig en, dankzij begrijpelijk taalgebruik en veel verhelderende afbeeldingen, een duidelijk inzicht in het functioneren van dit medium.

Deel 2 is gewijd aan de didactische toepassingen. Daarbij komen onder andere aan de orde de schriftelijke asynchrone communicatie binnen dezelfde school en met andere scholen (e-mailprojecten), het 'web' met daarbij aandacht voor Nederlandse en Europese websites voor het (talen)onderwijs, schriftelijke synchrone communicatie en videoconferencing. Al deze onderdelen worden met voorbeelden toegelicht waarbij tevens wordt aangegeven hoeveel tijd men moet besteden aan de voorbereiding, de feitelijke computerarbeid en de nazorg.

De bijlagen omvatten een overzicht-met-korte-karakteristiek van websites voor het talenonderwijs, informatie over 'discussielijsten' (groepen van mensen met een e-mailadres; een bericht dat naar het adres van de hele groep wordt gestuurd, wordt naar alle leden doorgestuurd) en een termen- en begrippenlijst. In de Bijlagen staat ook hoe de activiteiten die in het boek beschreven worden zich verhouden tot de niveaus en de eindtermen van examenprogramma's havo en vwo.

Het boek is geschreven vanuit de Nederlandse onderwijssituatie en de voorbeelden illustreren hoe internet gebruikt kan worden voor Nederlandse scholieren die Arabisch, Engels, Duits, Frans, Italiaans, Spaans, Turks of Russisch leren. Ze illustreren niet hoe extramurale docenten en studenten internet kunnen inschakelen bij hun lessen en studie van het Nederlands. Maar het lijkt me vrij eenvoudig de voorbeelden en didactische handreikingen te transponeren naar de eigen extramurale lessituatie. Wie, daarnaast, geïnteresseerd is in de Nederlandstalige informatie- en communicatieterminologie vindt in de gegeven beschrijvingen natuurlijk volop materiaal, want het is in die wereld echt niet allemaal Engels wat de klok slaat, ook niet op terminologisch gebied, getuige woorden als bandbreedte, bestand, domein(naam), snelweg, geluidskaart, netwerk en zoekmachine en getuige genaaste termen als downloaden, in- en uitloggen, navigeren en zippen.

• Corda, Alessandra, Internet in het talenonderwijs. Bussum: Coutinho, 1999, 267 blz., f 45, ISBN 90 6283 141 9.

Niet alleen internet maar ook de cd-rom stonden centraal op een symposium in Diepenbeek dat was georganiseerd ter gelegenheid van het emeritaat van prof. A. Wethlij en ook hier was de vraag wat deze media het taalonderwijs en dan met name het onderwijs van het Nederlands als vreemde taal te bieden hebben. In de lezingen werden de mogelijkheden en de beperkingen - het is een hulpmiddel, geen panacee - van ICT belicht, praktijkvoorbeelden gegeven, bestaande sites en cd-roms kritisch besproken en criteria geformuleerd voor het maken van een goede taalwebsite. De lezingen staan in het Symposiumboek dat ook een uitgebreid overzicht bevat van het Nederlands op het www, uitgesplitst naar de volgende onderwerpen: spelling, dictee, grammatica, lezen, enkele kranten en tijdschriften, schrijven, e-mail/chat/discussieforum, ideeën voor leraren, taalspellen, taal en humor, lager onderwijs, woordenboeken, Nederlands voor anderstaligen en het Nederlands in het algemeen. Materiaal in overvloed. De kunst is het kaf van het koren te scheiden. En ook daarover werd op het symposium gepraat.

• Clijsters, W & A. Gelan (eds.), Symposiumboek Nederlands (aan)leren: internet en cd-rom, een hulp. Diepenbeek, 2000, 208 blz. Het boek is verkrijgbaar bij het Limburgs Universitair Centrum, Mw. Lambrichts, Universitaire Campus, B-3590 Diepenbeek, tel. + 32 11 268734 en kost 300 BEF.

Zijn de cd-roms Nederlands voor anderstaligen van Edurom Taal kaf of koren? Er worden drie doelgroepen genoemd: anderstaligen die een cursus NT2 volgen, anderstaligen die al enige kennis van het Nederlands hebben en anderstaligen die belangstelling hebben voor het Nederlands. Deze doelgroepen worden genoemd bij zowel deel 1 als bij deel 2, alleen staat er bij deel 1 dat het gaat om mensen die een cursus volgen 'tot en met niveau 2' en bij deel 2 'op niveau 2'. Vaag is dat en verwarrend.

Het best bevallen me op deze twee cd-roms de oefeningen onder gesprekken waar de combinatie schrift en geluid het geïsoleerde woord overstijgt en gestalte krijgt in normale zinnen waaruit de cursist als gesprekspartner een keuze moet maken. En als zijn of haar keuze niet juist is, volgt er een reactie zoals die ook in werkelijkheid gegeven zou kunnen worden en wordt men niet met 'dat is fout, probeer het nog eens' het bos in gestuurd.

Ook de Luister goed-oefeningen (deel 1) hebben dat ietsje meer. Men hoort de omschrijving van een voorwerp of een situatie en moet het daarbijbehorende plaatje aanklikken. Wie dat fout doet, krijgt extra gesproken informatie. Die omschrijvingen blinken overigens niet uit door prettig Nederlands ('Je hebt er een hete en een koude van' (= kraan); 'Er zijn briefjes en munten van' (bij een foto van een briefje van tien) en er wordt heel merkwaardig omgesprongen met de voornaamwoordelijke aanduidingen: Dit is een vervoermiddel/hij rijdt; het is fruit/je kunt hem eten; bij 'melk': dit is wit/je kunt haar drinken; dit is een kledingstuk/zij heeft mouwen/meestal dragen vrouwen haar. Ongelukkig is ook dat de geïsoleerd aangeboden substantieven nooit vergezeld gaan van het lidwoord.

Oefeningen als het meervoud van een substantief geven, werkwoorden in een bepaalde tijd zetten, gedicteerde woorden en cijfers opschrijven, woorden bij elkaar zoeken of in de juiste volgorde zetten kunnen nuttig zijn, maar waarom juist deze 'uitstekend' aansluiten bij bestaande NT2-cursussen is mij niet duidelijk. Ik denk eerder dat ze de cd-rom-status hebben verkregen vanwege hun hoge graad van programmeerbaarheid. Dat sommige oefeningen die men in deel 1 zou verwachten (bijvoorbeeld de meervouden van substantieven) pas in deel 2 aan bod komen, versterkt de indruk dat deze twee cd-roms niet zijn ontsproten aan een duidelijk en weloverwogen didactisch concept.

Ze zijn wel zeer goedkoop: f 19,95. Zo'n prijs heeft z'n prijs: de kwaliteit van de afbeeldingen is matig; van de woorden die in de teksten en oefeningen voorkomen, kan geen vertaling worden opgevraagd en ze worden niet apart gedefinieerd of in een context gezet; ook grammaticale hulp ontbreekt. Je krijgt wel bij ieder correct antwoord te horen dat het 'goed', prima', 'uitstekend' en 'heel goed' gedaan is. Of kinderen dat na tien keer nog leuk vinden, betwijfel ik maar bij volwassenen - en voor hen zijn deze cd-roms bestemd- gaat het danig op de zenuwen werken.

• Stuur, Addo en Eric Jan van Dorp, Nederlands voor anderstaligen. Edurom Taal, f 19,95, ISBN 90 229 4281-3.
• Stuur Addo en Eric Jan van Dorp, Nederlands voor anderstaligen Deel 2. Edurom Taal, f 19,95, ISBN 90 229 4342-0.

Bij de cd-rom InStap! Nederlands klinkt er bij een goed antwoord een muziekje en na het einde van de oefening applaus. Maar er zijn meer en veel grotere verschillen want InStap! is niet iets voor erbij maar een complete beginnerscursus met een versie voor Engelstaligen, Franstaligen en Duitstaligen.

Zo uitvoerig als de meeste papieren cursussen zijn in uitleg van uitgangspunten en toelichting bij het gebodene, zo summier zijn in dit opzicht de meeste cursussen op cd-rom. InStap! is daarop geen uitzondering. Maar InStap! zegt geen enkele methode voor te schrijven en dus valt er, zo lijkt het, weinig toe te lichten. Bovendien - en dat is wel een nadrukkelijk beleden uitgangspunt - staan de leerlingen centraal. Zij bepalen de marsroute en het tempo. 'Bei InStap! sitzen Sie am Steuer!' Je kunt je afvragen of dat bij een beginnerscursus wel zo wenselijk is. Maar interessanter is de vraag wat dat in feite betekent. Dat betekent dat de leerling kan bepalen welk lesje, welke oefening hij op een bepaald moment wil doen, wat hij wil herhalen, wat hij wil overslaan, waarop hij de nadruk wil leggen. En dat hij, wat hij ook kiest, op ondersteuning mag rekenen. De auteurs spreken in dat verband over een 'uniek concept'. Krachtige taal die mijns inziens niet zozeer is ingegeven door die keuzevrijheid van de leerder als wel door die ondersteuning. Want die bood de samenstellers de gelegenheid de mogelijkheden van de cd-rom ten volle uit te buiten. Dat levert onder andere op: een woordenboek waarin de lemma's getekend, uitgesproken, vertaald en uitgelegd worden, een grammatica, een opsomming van de situaties en vaardigheden die aan bod komen, oefeningen bij deze vier onderdelen met daarbij keuze voor meer of minder uitleg en keuze voor een hoog of laag werktempo, oefenen in het 'labo' en het aanleggen van een aantekeningenboekje met woorden, regels of oefeningen die men later nog eens wil bekijken.

Als je kijkt naar het lesmateriaal waarop deze indrukwekkende mogelijkheden worden losgelaten, ontdek je een heel wat minder uniek beeld. Acht hoofdstukken over vertrouwde onderwerpen als Mensen, Uitgaan, Uit eten gaan, Begrijpen, Winkelen, Kledij, Reizen en Verkeer, Communicatie. De oefeningen die daarbij worden aangeboden voor woordenschat, grammatica, 'situatie' en 'vaardigheden' (de afbakening van die vier categorieën is niet erg duidelijk) betreffen o.a. het traditionele benoemen van woordsoorten, aangeven of het een de- of een het-woord is, woorden in het meervoud of in de juiste volgorde zetten, subject en persoonsvorm bij elkaar zoeken, bij een persoonsvorm de juiste infinitief geven, bij een vraag het juiste antwoord kiezen, klankdiscriminatie, klankassimilatie, woordaccent. Die oefeningen kunnen allemaal hun nut hebben, maar ze lijken me geen afspiegeling van wat de auteurs 'recente didactische strategieën' noemen. Daarvoor zijn ze te divers en bijgevolg moeilijk te herleiden tot een duidelijk didactisch uitgangspunt. Bovendien doen ze, in weerwil van - of eigenlijk vanwege - al die digitale toeters en bellen maar zeer mondjesmaat een beroep op de creativiteit van de leerder, bijvoorbeeld in de vorm van open opdrachten. Hij, de leerder, mag dan aan het stuur zitten, maar er is maar één weg: de elektronische.

Zoals gezegd wordt er in InStap! veel hulp geboden. Men kan bijvoorbeeld op ieder moment de grammatica raadplegen. Ik heb geen oordeel over de Duits- en Engelstalige versie daarvan: die heb ik niet bekeken. Wel de Franstalige en daarvan moet ik helaas zeggen dat er veel onjuistheden, onvolledigheden, slordigheden en foutieve en onhandige vertalingen in staan en nogal wat voorbeeldzinnen die door hun vage en soms nietszeggende inhoud te weinig bijdragen aan de verduidelijking van de behandelde grammaticale categorie. Het begrip 'bijzin' wordt o.a. verduidelijkt met 'Omdat Jan met de trein komt, gaat hij altijd op tijd weg'; 'deelwoord' met 'de lopende kraan'; 'het' (pronomen), zonder verdere context, met 'Het is niet te doen'; 'imperatief', zonder verdere context, met: 'Doe maar'; 'je', zonder verdere context, met 'Ik geef het je morgen'; ter illustratie van de t-deletie bij 'je' volgt na 'Kom je morgen?' de zin 'En kom je zeker op tijd?'. Ook elders in de cursus missen de voorbeeldzinnen nogal eens de gewenste pregnantie: (zonder verdere context) 'Hoe vindt u ze? Ik vind die andere mooier'.

Er is aan InStap! met veel inventiviteit gewerkt, maar het multimediale concept vind ik onevenwichtig en aan de talige uitwerking daarvan moet nog het een en ander gesleuteld worden om de leerder met een gerust hart alleen de weg op te sturen.

• InStap! Nederlands. Interactieve multimedia cursus for speakers of English, für Deutschsprachigen, pour francophones. Concept en programmering prof. dr. Lut Baten en ir. Bert De Coutere. Inhoud: Lut Baten. Sint-Niklaas, Educa nv, 1999, 2750 BEF.

Uitgeverij Boom heeft onder de titel Laat je horen! twee cd-roms luistervaardigheid en twee cd-roms spreekvaardigheid uitgebracht. Ze zijn bedoeld voor moedertaalsprekers of voor gevorderde NT2-leerders. De luistervaardigheid omvat vijf lessen waarin de centrale personen, Cora en Eric, praten over het onderverhuren van een zolderkamer, informatie krijgen over zonneboilers, Eric naar een doe-het-zelfzaak gaat, Cora een kamerverhuurbureau bezoekt en een afspraak maakt met een mogelijke huurster.

De lessen beginnen met een videofragment van drie à vier minuten. Daarna volgen er bij deze fragmenten allerlei vragen, gericht op visuele aspecten (Leest Eric de voorpagina van de krant?), op spreekdoelen (Wil Cora informeren/amuseren/overtuigen?), op de luisterhouding (Luistert Eric globaal/intensief/niet?). Ook wordt gevraagd of de woorden van de gesprekspartner een terugkoppeling zijn of een reactie, een feit of een mening weergeven, een argument voor of tegen behelzen. In een aantal gevallen moet uit twee mogelijke reacties die reactie gekozen worden die aan het gesprek een positief verloop geeft. De les wordt afgesloten met een uitvoerige toets. De videofragmenten zijn goed gemaakt en worden uitstekend gespeeld. Bij het oefenmateriaal bestaat steeds de mogelijkheid het bijbehorende videofragment onmiddellijk op te roepen en bij de vragen kan men uitleg krijgen. Als men een vraag twee maal fout beantwoordt, komt die uitleg meestal automatisch.

Het is, zeker ook voor extramuraal gebruik, heel mooi oefenmateriaal waarbij het multimediale (bewegend beeld, geluid, tekst) nu eens geen modieuze versiering vormt maar functioneel is. Wel vind ik het jammer dat de tekst van de vragen, ook als het citaten zijn van wat personages in de videofragmenten hebben gezegd, vrijwel altijd op het scherm verschijnt en dus gelezen kan worden. Dat komt, denk ik, omdat het de makers vooral gaat om strategieën en minder om luisteren in de zin van: verstaan wat in een andere taal wordt gezegd.

Precies om die reden lijken me de twee cd-roms spreekvaardigheid voor het Nederlands als tweede of als vreemde taal veel minder bruikbaar. De opzet is hier dezelfde als bij luistervaardigheid (videofragmenten, oefeningen, toets), maar aan wat men in het vt-onderwijs gemeenlijk onder 'spreken' verstaat, komt men maar in beperkte mate toe. Gevraagd wordt, ook hier, naar spreekdoelen en naar feit of mening. Gevraagd wordt of de spreker een hoge of een lage positie bekleedt, of hij een probleem wel of niet benoemt, of hij assertief, subassertief of agressief reageert. Relatief weinig echte spreekopdrachten, wel weer veel luisterachtige vragen, nuttig voor de moedertaalspreker voor wie 'praten' geen probleem meer is, maar minder voor de buitenlander die moet leren iets in een voor hem vreemde taal onder woorden te brengen. Men heeft, met andere woorden, op moedertaalmateriaal voor spreekvaardigheid iets te gemakkelijk het etiket 'ook geschikt voor buitenlanders' geplakt. Op de cd-roms Spreekvaardigheid staat een aparte docentenhandleiding en een leerlingvolgsysteem. 'Om te voorkomen dat de cursisten zelf in dit deel gaan rondneuzen', is het afgesloten met een 'password'.

Het zijn geen cd-roms waarop je echt lekker en gemakkelijk je weg vindt. De beeldfragmenten bewegen wat schokkerig en bij het opnieuw oproepen van een videofragment wordt enig geduld vereist ('bezig met laden').

• Laat je horen! Deel 1 Luistervaardigheid (2 cd-roms); Deel 2 Spreekvaardigheid (2 cd-roms). Amsterdam: Boom, f 185 per vaardigheid.

In NEM XXXVIII, 1, februari 2000 heeft een bespreking gestaan van de cursus Taal vitaal Niederländisch für Anfänger. Inmiddels is van deze beginnerscursus de Nederlandstalige versie gereed gekomen. Deze stemt voor een belangrijk gedeelte overeen met de oorspronkelijke Duitstalige. Natuurlijk worden er in het Tekstboek en in het Werkboek geen uitleg of opdrachten meer gegeven in het Duits maar in het Nederlands. De Nederlandse toelichting is soberder en minder belerend. Zo begint het Duitstalige 'Arbeitsbuch' met twee pagina's achtergrondinformatie over 'thuis studeren' gevolgd door een pagina over spelling en grammatica. In het Nederlandstalige 'Werkboek' ontbreken deze pagina's en begint men meteen met les 1. Door een nog duidelijkere visualisering (met schema's en rubriekjes) van de grammatica heeft de cursus aan transparantie en overzichtelijkheid gewonnen.

Het nadeel van het ontbreken van een uitlegtaal - anders dan de doeltaal - is opgevangen door een woordenlijst-per-les met vertalingen in het Duits, Engels, Frans en Spaans. De volgorde waarin de woorden in die lijsten staan, hangt af van de volgorde waarin ze in de lessen aan bod komen. Een begrijpelijke keuze. Maar wel jammer dat er daarnaast geen alfabetische lijst bestaat voor de cursus in zijn geheel. Ook van de grammaticale begrippen worden vertalingen gegeven in de vier bovengenoemde talen.

Hier en daar worden onderwerpen die in de versie voor Duitstaligen bij elkaar werden behandeld uit elkaar gehaald. Het omgekeerde komt ook voor. Verder is de foto van een blond Antje vervangen door een donkerkleurige allochtoonse, heeft Heinz plaatsgemaakt voor Laura en Berlijn voor Antwerpen, zijn afbeeldingen van postzegels vervangen door wandtegels met opschrift (Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens) en is er een voorschotje genomen op de definitieve invoering van de euro.

Bij de bewerking zijn de ongerechtigheden en de minder gelukkige formuleringen van het moederboek weggewerkt zodat er al met al een prachtig vormgegeven beginnerscursus is ontstaan waarin alle aspecten die men in zo'n cursus mag verwachten op evenwichtige en vaak leuke en inspirerende wijze aan bod komen. 'Een pittige beginnerscursus' noemde ik het indertijd. Dus dat er aan de woorden 'erwachsene' en 'jugendliche' in de Nederlandse bewerking is toegevoegd 'hoger opgeleide' lijkt me terecht. Een aanwinst, deze Taal vitaal, zeker ook voor de extramurale neerlandistiek.

• Schneider-Broekmans, Josina, Stephen Fox (concept en redactie), Caroline Kennedie (Nederlandse bewerking). Taal vitaal. Nederlands voor beginners. Tekstboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, 2000, 239 blz., f 54,50, ISBN 90 5451 2652.
• Wynands, Hubertus, Stephen Fox (concept en redactie), Caroline Kennedie (Nederlandse bewerking). Taal vitaal. Nederlands voor beginners. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, 2000, 228 blz., f 42,-, ISBN 90 5451 2660.
• Wynands, Hubert, Stephen Fox (concept en redactie), Caroline Kennedie (Nederlandse bewerking). Docentenhandleiding, 78 blz., f 29,-, ISBN 90 5451 2784.
• Cd bij Tekstboek, f 42,-, ISBN 90 5451 2792; cd bij Werkboek, f 38,-, ISBN 90 5451 2814. Set Tekstboek + Werkboek cd, ISBN 90 5451 2679, f 72,50.

P. de Kleijn (Den Haag) [bron: https--www.dbnl.org/tekst/_nee005200101_01/_nee005200101_01_0005.php]