OOK DAT WAS ANTWERPEN

Dit boek is een must voor wie grondig zicht wil krijgen op de instellingen en actoren van de hulpverlening in de Middeleeuwen en het Ancien Régime in Vlaanderen. Met veel oog voor historisch detail heeft Asaert een precies beeld geschetst van armoede en armoedebeheersing in Antwerpen. Dat het niet om bestrijding ging wordt met dit overzicht wel duidelijk! Dat het om een voortdurende spanning ging tussen caritatieve organisaties en de overheid ook. Dat het een verhaal is van de uitersten in de maatschappij, tussen de elite (in liefdadigheidsinstellingen en in de overheid) en de (bedreigende) armen is helder uitgetekend.
Het geeft aan wie de hulpverleners waren en hoe ze werkten. Hoe bijvoorbeeld de aalmoezeniers (organisatoren van hulp) functioneerden met klemtonen van godsdienstigheid, engagement en maatschappelijke trots. En dat demonstreerden bij hun 350-jarig bestaan in 1808 met een gedenkboek onder de zelfbewuste titel 'Drij-honderdvijftigjaerige jubilé der berugte instellinge van den dienst der agtbare heeren aelmoesenieren der stad Antwerpen gevierd den vijfden van winter-maend MDCCCVIII'.

Het is weliswaar (slechts) een Antwerpse geschiedenis, maar die is toch voldoende exemplarisch, zo dat dit boek noodzakelijk is voor wie zoekt naar de diepe roots van het sociaal werk. Daarom ook heel bruikbaar om de eerste acht Vlaamse canonvensters een scene te geven met het eigenlijke leven van schooiers, behoeftigen, passanten, vondelingen enz. en hun ondersteuners. Daar hadden we nood aan.
Er zijn ook wel hiaten, door zo goed als enkel de steedse omgeving te beschrijven. Ook al wordt aandacht besteed aan het plaatsen van wezen enz op het platteland en is er een signaal van de gezinsverpleging in Geel, toch is er geen beschrijving van de landloperskolonies van Wortel en Merksplas. En de Godshuizen worden misschien al te gedetailleerd uitgetekend waardoor - bij een wat minder fanatieke lezer - verveling kan optreden. De structuur van het boek heeft ook geleid tot zeer ongelijke hoofdstukken en de indeling is niet steeds even gelukkig. Een goed register was trouwens wel bijzonder bruikbaar geweest.
Maar dat doet allemaal niets af aan de "rijkdom" van dit boek en de hoeveelheid relevante informatie die hier verhelderend en toegankelijk is samengebracht.
En voor wie deze armengeschiedenis ook letterlijk in Antwerpen wil afwandelen, is dit boek een prima, zelfs noodzakelijke, gids.