Jan Vanriet/ Schilderijen Parcours 1966-2008 Marc Ruyters

In Jan Vanriet: parcours 1966-2008 bespreekt Marc Ruyters het werk van de Vlaamse schilder Jan Vanriet (geb. 1948) van 1966 tot nu. Hoewel het boek een overzicht presenteert van Vanriets hele oeuvre, ligt de klemtoon op zijn werk na 1997. '97 wordt dan ook opgevat als een kantelpunt in het oeuvre van Vanriet. Ruyters gewaagt van de terugkeer naar het canvas en het toenemende sociaal geëngageerde en kunsthistorische 'gewicht' van Vanriets werk. De ironische lichtheid van de vroege Vanriet maakt plaats voor een existentiële zwaarte, die opvallend sterk doorweegt in zijn jongste tentoonstellingsreeks 'Maikäfer, Flieg!' (Galerie De Zwarte Panter, 2008). Deze uitgave vormt zo een mooi vervolg op Freddy de Vrees monografie Jan Vanriet: schilderijen 1984-1996 (Lannoo, 1996).

Bij het grote publiek is Vanriet vooral gekend voor zijn talloze boekillustraties bij werk van schrijvers als Hugo Claus en Cees Nooteboom. Ruyters probeert af te rekenen met Vanriets ietwat beperkte imago van illustrator van literair werk. Hij situeert zijn affiniteit met literatuur niet zozeer in zijn werk als illustrator, als wel in het intertekstuele facet van zijn schilderijen. Vanriet graait gretig in de verhalenton van de Griekse mythologie ('Achilles en Patrocles', 1984), de Bijbel ('Lazarus', 1994 of 'Saulus', 2005) en de literatuur ('Über allen Gipfeln', 1989 ? naar Goethe). De schilder refereert daarnaast voortdurend aan beelden, zowel uit het historische als het artistieke veld. Ook hier is diversiteit troef: Vanriet verwijst naar beelden die variëren van communistische propaganda-affiches ('Aurora', 1999) tot foto's van geëxecuteerde Duitse militairen ('Monument 1', 1997), van de gravures van Albrecht Dürer (de 'No Sortie'-reeks, 1999) tot het strepenmotief van Daniel Buren (het tweeluik 'L'engagement' en 'La doctrine', 1986) of de zeefdrukken van Andy Warhol ('About this', 2006). Deze ver doorgedreven vorm van intertekstualiteit transformeert Vanriets werk volgens Ruyters in een onuitputtelijke en "onoplosbare rebus".
Het hoofdthema van Vanriets oeuvre is machtsmisbruik, in al zijn mogelijke gedaantes. Zijn engagement is eerder somber dan naïef: de onderdrukker en de onderdrukte treden meermaals op als spiegels van elkaar. Vanriet schildert zowel de fiere 'Oorlogsmadonna's' (2007) als de grijze massa ('Volk, grijs', 2007), zowel het Antwerpse Singelgebouw ('Singel', 2005) als de verloederde woonblokken van het Kiel ('Kiel', 2005), zowel de slachtoffers van de nazi-terreur ('De Kring', 2007) als een neergevallen Eva Braun ('Am Ufer', 2007). Vaak gaat de dubbelzinnigheid al schuil in één beeld: de blokken van het Kiel symboliseren zowel het architecturale hoogstandje van Renaat Braem als het sociale verval van modernistische hoogbouw.
Vanriets kritiek vertrekt in eerste instantie vanuit de observatie en wil geenszins opdringerig zijn: "Vanriet houdt zich ver van een te nadrukkelijke thematiek, wil geen larmoyante verklaring," aldus Ruyters. Dat laatste is zeker ook van toepassing op de reeks 'Maikäfer, Flieg!'. De titel is afkomstig van een oud Duits kinderliedje dat de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) beschrijft. De schilderijen 'Maikäfer, Flieg! 1' en '2' (2008) verwijzen naar een filmpje waarin een dochter van Jozef Goebbels het bewuste liedje zingt. Vanriet schildert de dochter, die na de val van nazi-Duitsland samen met haar broers en zussen vermoord werd door haar moeder, in al haar meisjesachtige onschuld. Het nakende onheil sluimert slechts onderhuids. Deze vorm van ingehouden emotie verleent Vanriets werk een sombere, melancholische toets.

Ruyters schetst Vanriet in Jan Vanriet: parcours 1966-2008 als "de man van de koele synthese" die op een ingetogen manier de hele kunst- en wereldgeschiedenis in zijn werk absorbeert. Als deze chronologisch opgevatte monografie één ding toont, dan is het wel de diversiteit aan onderwerpen en stijlen die de schilder heeft aangeraakt. Deze mooie en rijkelijk geïllustreerde uitgave is wat dat betreft glansrijk in zijn opzet geslaagd.

240 pagina's. Boek in uitstekende staat. Hardcover gebonden
Afm.: 24,5 x 17,5 cm
ISBN 978 90 5349 675 6
Snoeck  Gent 2008

Ophaling of verzending is mogelijk
Verzending met bpost naar een postpunt of postkantoor bedraagt 5 euro, naar een privéadres 6,65 euro
Verzending met Mondial Relay naar een ophaalpunt bedraagt 3,75 euro, naar een privéadres 5 euro