Magna Graecia, Paestum Aardewerk Paestum Bell Krater van

Klokkenkrater van Asteas Painter
r
CULTUUR: Magna Graecia, Paestum
r
EPOCA: Midden vierde eeuw voor Christus
r
AUTEUR: Toegeschreven aan de schilder Asteas
r
MATERIAAL: Keramiek
r
AFMETINGEN: 31 cm hoog en 31 cm in diameter
r
HERKOMST:
- Privécollectie, Cannes, Frankrijk.
- Gekocht in de Pierre-Eric Becker Gallery, Cannes, 1998.
r
BEHOUD: Goede staat. Hersteld van originele fragmenten. Er is niet opnieuw geschilderd, alleen de lijnen zijn bedekt.
r
DOCUMENTEN: - Bijgevoegde thermoluminescentietest.
r
BESCHRIJVING:
r
Krater met een omgekeerd klokvormig lichaam, groter dan breed, verhoogd op een korte voet met een afgeknotte kegelbasis. Het heeft twee boogvormige handgrepen, cirkelvormig in doorsnede, die horizontaal uit de bovenste helft van de tank komen en aan de bovenkant naar binnen buigen. De mond is breed, plat en met een ronde lip, en is met de tank verbonden via een afgeknotte kegelvormige nek, die door een eenvoudig vormstuk van het lichaam wordt onderscheiden. Het stuk is versierd met de rode figuurtechniek, met een figuratieve scène op de voorzijde. Onder de hals bevindt zich een lauwerkrans die een doorlopende fries vormt. Een andere fries, die het stuk eveneens omringt en in dit geval gebogen meanders naar rechts vertoont, vormt het grondvlak van de figuratieve taferelen. Aan weerszijden hiervan bevindt zich een typisch Paestaans siermotief, vermoedelijk door Asteas zelf uitgevonden: paren halve palmetten die de scènes flankeren en een symmetrisch schema vormen ten opzichte van de volledige palmetten onder de handvatten. In New York wordt een krater toegeschreven aan Asteas (fig. 1) bewaard, zeer dicht bij het onderzochte stuk, zowel vanwege de typologie van het keramiek (gestileerd, met horizontale handvatten, afgeknotte kegelvormige voet en mond met een grote projectie) als vanwege de decoratie: identieke ornamentele motieven en twee scènes met elk twee karakters, de belangrijkste met een Dionysisch thema en de secundaire met pratende jongeren.
r
Op de voorkant van de krater bevindt zich een scène met twee personages, mogelijk een maenade en een sater. Beiden zien er naakt uit, hoewel de vrouw een fijne schoen strak om de voet draagt en gedeeltelijk bedekt is met een mantel van geborduurde profielen, vergelijkbaar met andere afgebeeld door dezelfde schilder (fig. 2), die een gebruikelijk detail zal worden in de keramiek van Paestana vanwege zijn invloed. De figuren zijn in profiel weergegeven, waarbij het gewicht van het lichaam op één enkele voet rust, de andere iets omhoog is gebracht en de romp naar voren is gericht om elkaar te naderen. De gezichten kijken elkaar strikt profiel aan. Daartussen bevindt zich een bassin in de vorm van een grote beker met een gecanneleerde kolomvoet, met daarin water. De maenade en de sater laten hun handen op het bassin rusten en naderen elkaar zonder elkaar aan te raken. De vrouw strekt ook haar opgeheven rechterhand uit naar haar metgezel, een gebaar dat laatstgenoemde op het punt lijkt te antwoorden. De sater wordt weergegeven met een volledig menselijk uiterlijk, afgezien van de puntige oren, een detail dat ook in andere werken van dezelfde auteur voorkomt (fig. 3). Aan de andere kant is deze manier om de twee personages te plaatsen, voorovergebogen en leunend op een centraal bassin, ook terug te vinden in twee gamikoi lebetes die door Asteas of zijn atelier zijn gedecoreerd (afb. 4 en 5).
r
De achterkant van de krater toont een gemeenschappelijk thema, dat van jonge mensen gekleed in Himation in een gespreksscène. Dit is een motief dat afkomstig is van Attisch aardewerk, maar dat binnen Magna Graecia een enorme ontwikkeling zal doormaken, vooral als secundaire scène in de kraters. In dit geval zijn het twee karakters die naar elkaar kijken. Degene aan de linkerkant toont de romp van voren en het lichaam in profiel, loopt naar zijn metgezel toe en beweegt zijn rechterhand naar voren in een gebaar dat aangeeft dat hij spreekt. De andere hand is verborgen onder zijn kleding. De tweede jongeman verschijnt in een ontspannen houding, met zijn lichaam volledig in profiel, één been gebogen en beide handen bedekt door de Himation, terwijl de linkerhand op zijn heup rust. Dit is een zeer vergelijkbare compositie als die op een andere klokkenkrater toegeschreven aan Asteas, bewaard in Londen (fig. 6), hoewel in dit geval de figuur rechts een vrouw is.
r
Asteas (akte ca. 360-340 v.Chr.) was de meest prominente roodfigurenschilder van Paestum, oprichter van het eerste atelier van dit centrum en auteur van een aanzienlijk corpus aan stukken. Zijn workshop, geregisseerd in samenwerking met Python, de andere grote kunstenaar van de Paestum-school, was vooral belangrijk voor de kwantiteit en kwaliteit van de productie. Asteas en Python waren schilders van een groot artistiek en technisch niveau, en samen vestigden zij de stilistische canon van Paestan roodfigurige keramiek, die tot hun verdwijning onveranderd bleef.
r
Er zijn elf door Asteas gesigneerde vazen bewaard gebleven, allemaal grote stukken met bijzonder ambitieuze composities. Zijn eenvoudigere werken, voornamelijk klokkenkraters en gamikoi lebetes, vertonen vaak een levendiger en aantrekkelijker stijl. Asteas wordt beschouwd als de maker van de vrijstaande halve palmetten die gewoonlijk figuratieve scènes op Paestum-aardewerk flankeren. Zijn schepen tonen voornamelijk Dionysische taferelen, erg populair in Magna Graecia, hoewel hij ook mythologische thema's en scènes uit de farce flíaca vertegenwoordigde, een theatraal genre ontwikkeld in Zuid-Italië. In het achterste gedeelte vertegenwoordigde hij bij voorkeur scènes waarin twee of drie jonge mensen in gesprek waren.
r
Paestum was het centrum van een van de vijf roodfigurige aardewerkscholen in Zuid-Italië. Het werd rond 360 voor Christus gestart door ambachtslieden uit Sicilië, waardoor het de laatste van de Magna Graecia-stijlen was die zich ontwikkelde. De eerste werkplaats die in de stad werd opgericht, was die van Asteas en Pythias, de enige vaasschilders in Zuid-Italië die bekend stonden om de inscripties die op hun stukken bewaard waren gebleven. Hun stijl had een grote invloed op de school van Paestum, en in feite volgde de tweede werkplaats in de stad, gesticht rond 330, hun modellen op de voet. De productie van Paestum-keramiek vertoonde echter al snel een duidelijke achteruitgang in kwaliteit en verscheidenheid aan motieven en tegen het jaar 300 verdween de productie volledig.
r
Paestana-aardewerk wordt gekenmerkt door bepaalde specifieke sierelementen die worden herhaald: laterale palmetten, friezen van ranken met kelken en kronen ("bloem van Asteas"), toppen op de kledingstukken en figuren met los krullend haar, vaak naar voren leunend terwijl ze op planten leunen of rotsen. Op dezelfde manier zal het gebruik van aanvullende kleuren zoals wit, oker, zwart, paars en rode gradaties in deze schepen veelvuldig voorkomen. Wat betreft het weergegeven onderwerp: in deze Paestum-vazen zullen Dionysische taferelen de boventoon voeren, vooral thiasos en symposia, en ook de verschijning van Aphrodite en Eros, Apollo, Athena en Hermes zal veelvuldig voorkomen.
r
De krater is een soort Grieks aardewerk dat vroeger een mengsel van water en wijn bevatte, waarmee de kopjes werden gevuld. Het werd naar de plaats van de maaltijd verplaatst en op de grond of op een platform geplaatst, en de schenker diende de vloeistof toe met een lepel, waardoor de kopjes van de gasten werden gevuld. De kraters waren voornamelijk gemaakt van keramiek, maar ook van edele metalen, en werden in verschillende vormen gemodelleerd naar de smaak van de kunstenaar, hoewel ze altijd een zeer brede mond behielden. De meest voorkomende vormen zijn de zuil-, kelk-, bel- en rolkraters. De klokvormige krater, de typologie die wordt weergegeven door het onderzochte stuk, onderscheidt zich door de omgekeerde klokvorm en door de korte gebogen handvatten, naar boven gericht en gelegen in de bovenste helft van de tank.
r
Roodfigurig aardewerk was een van de belangrijkste figuratieve stijlen van Grieks aardewerk. Het werd rond 520 voor Christus in Athene ontwikkeld en werd tot de derde eeuw voor Christus gebruikt. Het verving na een paar decennia de vorige overheersende stijl van aardewerk met zwarte figuren. De technische basis was in beide gevallen dezelfde, maar bij de rode figuren is de kleur omgekeerd, waarbij de figuren op een donkere achtergrond zijn geaccentueerd, alsof ze worden verlicht door theatraal licht, volgens een natuurlijker schema. Schilders die met zwarte figuren werkten, waren gedwongen de motieven goed van elkaar gescheiden te houden en de complexiteit van de illustratie te beperken. De roodfigurige techniek zorgde daarentegen voor meer vrijheid. Elke figuur werd afgetekend tegen een zwarte achtergrond, waardoor schilders anatomische details met meer nauwkeurigheid en variatie konden weergeven.
r
De techniek bestond erin de motieven op het nog natte stuk te schilderen met een transparante vernis die bij het bakken een intens zwarte tint kreeg. Daarom waren de motieven vóór het bakken onzichtbaar, wat betekende dat de schilders volledig vanuit het geheugen moesten werken, zonder hun eerdere werk te kunnen zien. Nadat het stuk was gebakken, bleven de gebieden die niet door het glazuur waren bedekt, de roodachtige tint van de klei behouden, terwijl de geglazuurde, "geverfde" gebieden een dichte, glanzende zwarte kleur kregen.
r
PARALLELLEN:
r
Afb. 1 Klokkenkrater met sater en Dionysos, toegeschreven aan Asteas. Paestum, Magna Graecia, ca. 360-340 v.Chr., aardewerk. British Museum, Londen, inv. 1772.0320.149.
r
Afb. 2 Klokkenkrater met Eros en Dionysos, toegeschreven aan Asteas. Paestum, Magna Graecia, ca. 360-340 v.Chr., aardewerk. British Museum, Londen, inv. 1824.0501,40.
r
Afb. 3 Klokkenkrater met sater en Dionysos, toegeschreven aan Asteas. Paestum, Magna Graecia, ca. 360-350 v.Chr., aardewerk. Metropolitan Museum, New York, inv.nr. 62.11.3.
r
Afb. 4 Gamic Lebes met vrouwelijke inwijdingsscène, werkplaats Asteas en Pythias. Paestum, Magna Grecia, ca. 340-320 v.Chr., keramiek. Nationaal Archeologisch Museum, Madrid, inv. 1999/99/146.
r
Fig. 5 Gamische lebes met vrouwelijke initiatiescène, Asteas Group. Paestum, Magna Grecia, ca. 360-320 v.Chr., aardewerk. Nationaal Archeologisch Museum, Madrid, inv. 11445.
r
Afb. 6 Klokkenkrater met Dionysos en komische acteur, toegeschreven aan Asteas. Paestum, Magna Graecia, ca. 360-340 v.Chr., aardewerk. British Museum, Londen, inv. 1772.0320.661.
r
BIBLIOGRAFIE:
r
- Corpus Vasorum Antiquorum. Parijs: Union Académique Internationale, www.cvaonline.org
- BOARDMAN, J. De geschiedenis van Griekse vazen: pottenbakkers, schilders, afbeeldingen. Thames & Hudson. 2001.
- DENOYELLE, M.; IOZZO, M. La céramique grecque d’Italie Méridionale et de Sicile. A.J. Picard. 2009.
- HURSCHMANN, R. “Paestanische Vasenmalerei”, en Der Neue Pauly, vol. 9. Metzler Verlag. 2000.
- MAYO, M. (red.). De kunst van Zuid-Italië, vazen van Magna Graecia. Richmond. 1982.
- TRENDALL, A. D. De roodfigurige vazen van Paestum. Britse School in Rome. 1987.
- TRENDALL, A.D. Vazen met rode figuren uit Zuid-Italië en Sicilië. Theems en Hudson. 1989.
r
Opmerkingen:
De verkoper garandeert dat hij dit stuk heeft verworven in overeenstemming met alle nationale en internationale wetten met betrekking tot het eigendom van cultuurgoederen. Herkomstverklaring gezien door Catawiki.
Het stuk is inclusief echtheidscertificaat.
Het stuk bevat een Spaanse exportlicentie.
HET MINISTERIE VAN CULTUUR VAN SPANJE VRAAGT ALLE VERKOPERS OM FACTUREN OF ANDERE DOCUMENTATIE DIE DE WETTIGHEID VAN ELK ITEM KUNNEN BEWIJZEN VOORDAT EEN IMPORT- OF EXPORTVERGUNNING WORDT VERLEEND.
r
#MorganNiquetCollectie


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app.

Bieden is uitsluitend mogelijk op de website van Catawiki. Maak eenvoudig een gratis account op de website aan en biedt direct mee!

Kavel omschrijving


Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.