WIJ extranummer OPMARSCH NIEUWE TIJDEN Middenstand 1945

WIJ
EXTRANUMMER van de maandbladen “OPMARSCH” en “NIEUWE TIJDEN”
Dec. 1945 – Jan. 1946
20 pp., 31 x 22,5 cm, goede staat (vergeling, sleetsporen); wordt geplooid verzonden.


Binnen de Vlaamse christelijke middenstandsbeweging waren er al lang plannen om een jeugdorganisatie op te richten. De belangrijkste middenstandsbonden hadden immers een eigen jeugdafdeling, die vaak 'Jonge Wacht' werd genoemd. De vorming van een federatie werd evenwel gehinderd door de tweespalt binnen de Christelijke Landsbond van de Belgische Middenstand.

De geplande oprichting van een overkoepelend Jeugdverbond voor Katholieke Actie (JVKA) in januari 1928 zou de verantwoordelijken van de middenstandsbeweging net op tijd wakker schudden. Oost-Vlaanderen beet de spits af. In augustus 1927 verscheen een eerste oproep in de Gentse "De Middenstand" en op 25 september vond in Gent een eerste jeugddag plaats. Op 15 april 1928 stichtte de Oost-Vlaamse middenstandssecretaris Camille Struyvelt een Verbond der Christene Middenstandsjeugd van Oost-Vlaanderen. In het voorjaar van 1928 staken ook de Landsbond en zijn proost Alfons Jacobs van wal met een Katholieke Middenstandsjeugd (KMJ). Bij deze organisatie sloten enkel de West-Vlaamse en Antwerpse bonden aan. Oost-Vlaanderen bleef afzijdig. De enkele Antwerpse groepen, onder leiding van de jonge Borgerhoutse advocaat Louis Müsing noemden hun organisatie bovendien consequent Katholieke Vlaamse Middenstandsjeugd (KVMJ) en gaven ook een eigen tijdschrift uit. Müsing en Jacobs organiseerden in mei 1933 te Borgerhout een eerste Internationaal Congres van de Middenstandsjeugd waarop ook de verantwoordelijken van de Franstalige tegenhanger, de Jeunesse Indépendante Catholique (JIC), aanwezig waren.

De tweespalt binnen de christelijke middenstandsbeweging werd dus in eerste instantie doorgetrokken op het vlak van de jeugdwerking. Dat was duidelijk niet naar de zin van de bisschoppen. Ook de gebrekkige werking van de middenstandsjeugd was hen een doorn in het oog. De middenstandjeugdbonden hielden zich vooral bezig met toneel en andere ontspannende activiteiten én met politiek propagandawerk. In september 1934 werd er onder auspiciën van het JVKA overleg gepleegd. Er moest een eenheidsorganisatie worden gevormd en die moest losser komen te staan van de middenstandsbeweging. In de daaropvolgende jaar vond er een toenaderingsproces plaats tussen het Oost-Vlaamse jeugdverbond en de KMJ van proost Jacobs. Dit leidde in november 1935 tot de oprichting van de Katholieke Burgers- en Middenstandsjeugd (KBMJ). In januari 1936 verscheen het eerste nummer van het ledenblad "Opmarsch".

De geboorte van de KBMJ en de hoge vlucht die de organisatie tijdens de tweede helft van de jaren 1930 zou nemen, is grotendeels het werk van de Oost-Vlaamse priester Jules Colpaert. Onder zijn impuls werd de middenstandsjeugd aan een snel tempo omgebouwd tot een stijlvolle, goed gestructureerde KA-jeugdbeweging. Er kwam een uniform, een werkprogramma, een leidersblad en er werden provinciale en nationale leidersdagen georganiseerd. De werking van de lokale middenstandsjeugdbonden veranderde grondig. Veel groepen kregen een proost en die was vaak nauw bij hun werking betrokken. Net zoals in elke KA-organisatie, hielden ook de KBMJ-ers recollecties en vormingsdagen. De Oost-Vlamingen trokken in 1938 samen met de Katholieke Studentenactie (KSA) op Romebedevaart.

Colpaert wilde ook jonge bedienden in zijn jeugdbeweging opnemen. Hij werd hiervoor in het najaar van 1937 op de korrel genomen vanuit de KAJ, waar Cardijn meende dat bedienden, net als alle loontrekkenden, in de arbeidersbeweging thuishoorden. Hoewel hij in 1938 ook proost werd in de (volwassen) middenstandsbeweging, bleef Colpaert hameren op de onafhankelijke positie van de KBMJ, een onderdeel van de brede katholieke actie. Conform aan de directieven van het episcopaat deed de jeugdbeweging enkel aan apostolaat, niet aan politiek of aan dienstverlening. Wel sprak hij geregeld over de pauselijke sociale encyclieken en over de noodzaak om een eigen christelijke sociale middenstandsleer te ontwikkelen. Die moest een idealistisch tegengewicht vormen voor het zakelijk en materialistisch karakter van de middenstandsbeweging. De KBMJ voerde bijvoorbeeld op eigen houtje campagne voor de zondagsrust. In de jaarprogramma's van de KBMJ werd sterk de nadruk gelegd op godsdienstige en apostolaatsgerichte activiteiten en op de noodzaak aan zelfvorming. Op die manier werd deze jeugdbeweging een onafhankelijke kweekschool. In de naoorlogse periode werden veel oud-KBMJ-ers actief in de volwassenenbeweging. Hun KA-verleden gaf hen een totaal andere visie op de taak en de toekomst van de christelijke middenstandsorganisatie.

Nochtans maakten de middenstandsjeugdbewegingen (KBMJ en VKBJ, vanaf 1953 VKBMJ) na de Tweede Wereldoorlog een duidelijke terugval mee. Het NCMV verstrekte hen financiële hulp, onder meer om hun tijdschriften leefbaar te houden. In 1951-1952 kregen de jeugdbewegingen zitjes in de Nationale Vergadering en in de Nationale Hoofdraad van het NCMV. KBMJ en VKBMJ werkten vanaf 1954 structureel nauwer samen en al in 1963 versmolten beide organisaties tot de Katholieke Jongeren uit de Middengroepen (KJM). Die beweging ontwikkelde tijdens de roerige jaren 1960 een vormende werking. Het Service Bureau van de KJM bijvoorbeeld, waaruit in 1978 de NCMV-Jongeren zijn ontstaan, richtte zich vooral tot leerjongens en startende jonge zelfstandigen.

Binnen de KBMJ werd in 1959 te Roeselare een Werkgroep Scheppende Handen opgericht. Haar doel was om de kunstbeleving van het brede publiek te vergroten. De werkgroep organiseerde tentoonstellingen op zeer druk bezochte plaatsen: stations, handelsbeurzen enz. Op 22 oktober 1963 werd de vzw Scheppende Handen opgericht. Die turnde zich in 1973 om tot een pluralistische organisatie. In 1981 werd de naam gewijzigd in Amarant, Centrum voor Artistieke Confrontatie.
(Bron: ODIS, https:www.odis.be/ )