Johann von Löwenstern-Kunckel - Ars vitraria experimentalis,

Johann von Löwenstern-Kunckel - Ars vitraria experimenteleis, of perfecte kunst voor het maken van koper (...) - Frankfurt en Leipzig, C. Riegels, 1689 - (12)-472-(20) pp. - 18 X 21 cm.

Conditie: zeer mooi exemplaar. Stevige volledig leren kaft. Compleet met alle witte beschermpagina's en alle gravures. Gelooid papier. Soms kleine opmerkingen in rode pen. Zeer vermakelijk boek dat geschiedenis ademt. Boekenbord.

Track en trace.

Professionele boekverpakking
--------------------------

Johannes Kunckel, ook wel gespeld als Kunkel (* rond 1630 in Wittenberg bij Plön; † 20 maart 1703), was een Duitse alchemist en succesvol glasmaker. Van de Zweedse koning Karel XI. Hij werd in de adelstand verheven met een uitbreiding van zijn naam tot Johann Kunckel von Löwenstern.

Door de economische ontwikkeling in de 16e tot 18e eeuw werden goud en geld uiteindelijk een onmisbaar instrument voor de handel tussen locaties en landen en, naast eigendom van onroerend goed, een maatstaf voor armoede of rijkdom. Als gevolg hiervan nam de belangstelling van de heersers voor alchemie toe; zij zagen het als een gemakkelijke manier om geld in te zamelen voor het verhogen van de overheidsuitgaven en het uitgebreide onderhoud van de rechtbanken. Alchemie, een activiteit op de grens tussen wetenschappelijk onderzoek en kwakzalverij, leek een manier te bieden om elk gewenst bedrag aan geld te verkrijgen door onedele metalen om te zetten in metalen zoals goud en zilver. Zelfs de serieuze onderzoekers onder de alchemisten geloofden in principe in deze mogelijkheid. En zelfs een verlichte heerser als Frederik II van Pruisen (Frederik de Grote) besteedde rond 1750 grote bedragen aan dergelijke experimenten. Terwijl de hooggeplaatste klanten opzettelijk werden misleid of op zijn minst teleurgesteld in hun hoop op goedkoop goud, leidde het werk van de alchemisten vaak tot onverwachte technologische vooruitgang, bijvoorbeeld op het gebied van de metallurgie, het verven en de productie van glas en porselein. Processen voor de productie van zwavelzuur, ammoniak en Pruisisch blauw (een diepblauw synthetisch pigment) gaan hierop terug. De beroemde scheikundige Justus von Liebig schreef in 1865: “Onder de alchemisten was er altijd een kern van echte natuurwetenschappers die zichzelf vaak voor de gek hielden in hun theoretische opvattingen, terwijl de reizende gouden chef-koks zichzelf en anderen voor de gek hielden.” Liebig noemde drie namen van zulke ‘echte natuurwetenschappers’, waaronder Johannes Kunckel. Hun prestaties zouden ‘gelijkgesteld kunnen worden aan de grootste ontdekkingen van onze eeuw’.
Johannes Kunckel werd geboren in Wittenberg bij Plön. Verschillende bronnen vermelden de geboortejaren 1620, 1630 en 1638. Kunckel, wiens vader alchemist en meester-glasbewerker was, hield zich aanvankelijk bezig met farmacie en scheikunde. Sinds 1659 was hij alchemist en apotheker aan het hof van de hertog van Saksen-Lauenburg, met de titel van bediende, zoals gebruikelijk was voor dergelijke functies. Hij voerde experimenten uit met de afzetting van metalen en experimenteerde intensief met fosfor, een destijds bijzonder populaire stof. Tijdens reizen, onder meer naar Venetië en Murano, het Europese centrum van verfijnde glasproductie, deed hij zijn eerste kennis op dit gebied op.

Rond 1670 riep keurvorst Johann Georg II van Saksen hem naar zijn hof in Dresden en benoemde hem tot zijn “geheime bediende en chymico van ons geheime laboratorium”. Het beloofde salaris van duizend daalders per jaar, voor die tijd zeer aanzienlijk, leidt tot de conclusie dat de keurvorst Kunckel als een goudmaker zag. Hij werkte ook aan het probleem van de transmutatie van metalen, hoewel niet bekend is dat hij concrete beloften heeft gedaan. Op 30 mei 1676 schreef hij zich in aan de Universiteit van Wittenberg, waar hij twee jaar bleef. Toen hij in 1677 naar zijn openstaande salaris vroeg, zou het antwoord van de keurvorst zijn geweest: "Als Kunckel goud kan verdienen, heeft hij geen geld nodig; als hij dat niet kan, waarom zou je hem dan geld geven?"

Kunckel werd uit zijn moeilijke situatie in Saksen verlost door een aanbod van Brandenburg: hij kon zijn experimenten met fosfor demonstreren aan keurvorst Friedrich Wilhelm (de Grote Keurvorst genoemd). Op dit gebied had de alchemist niet helemaal gelijk; Hij beweerde ten onrechte dat hij de syntheseroute had ‘uitgevonden’ (maar Hennig Brand had deze ontdekt in Hamburg, van wie hij de uitvinding had gekregen, vergelijkbaar met een andere fosfor van de Saksische alchemist Christian Adolf Balduin), namelijk de lichtgevende fosformodificatie P4 die de eer kreeg. bijnaam Kunckel'scher fosfor. De gedetailleerde gesprekken met de keurvorst, die geïnteresseerd was in techniek en wetenschap, waren zeer bevredigend. Uiteindelijk kreeg Kunckel een baan als geheime bediende met een jaarsalaris van 500 daalders. Hij voorzag zijn werkgever van allerlei interessante kleine dingen, apparatuur voor fysieke experimenten en chemische experimentele opstellingen.

De echte reden voor zijn inzet lag blijkbaar in zijn kennis van de glasproductie. Destijds probeerde Brandenburg de nog steeds merkbare gevolgen van de Dertigjarige Oorlog te verzachten met een gericht economisch beleid: lokale grondstoffen moesten in het land worden verwerkt, zoveel mogelijk eindproducten moesten worden geëxporteerd en dure importen moesten worden vermeden. als dat mogelijk is. Tegen het einde van de jaren zeventig had de Grote Keurvorst dit model gebruikt om in het algemeen de binnenlandse glasproductie te bevorderen, die kon vertrouwen op geschikte grondstoffen in Brandenburg, onder meer door middel van passende importverboden. Nu zou de nadruk moeten liggen op glas van hoge kwaliteit, wat hogere exportopbrengsten beloofde. Tot dan toe was slechts één van de vier glasfabrieken geschikt voor dit doel: in een deel van de Potsdam-Drewitzer Hütte kon kristalglas worden geproduceerd.
De gouden robijnrode glazen beker met deksel, die toebehoorde aan de familie Wittelsbach, wordt traditioneel toegeschreven aan Johannes Kunckel. De beker wordt tentoongesteld in de schatkamer van de Residenz van München

Op 2 augustus 1678 werd Johann Kunckel benoemd tot directeur van dit onderdeel van het bedrijf. In 1679 begon een andere kristalglasfabriek met de productie op Hakendamm in Potsdam, eveneens onder leiding van Kunckel; Hierdoor werd hij daar partner en uiteindelijk huurder. Een succesvol product van de hut waren gekleurde glaskralen, zogenaamde “koralen”, die door de Brandenburg Guinea Company werden gebruikt voor ruilhandel op Afrikaanse bases. Tijdens deze fase slaagde Kunckel er ook in om de reeds bekende productie van goudrobijnglas technologisch zo verder te ontwikkelen dat een verstandige commerciële productie mogelijk werd. Daarmee won hij een glas dat in Brandenburg als luxeartikel veelgevraagd was en zeer geschikt was voor de export.

Ook in 1679 publiceerde hij zijn boek “Ars Vitraria Experimentalis of the Perfect Art of Glassmaking”. Hij vertaalde en redigeerde de weinige vakliteratuur die tot dan toe bestond en vatte alles wat hij over het onderwerp wist in zijn werk samen - zowel zijn eigen ervaringen als die van andere glasmakers uit heel Europa. Het is grotendeels gebaseerd op de vertaling van L'arte vetraria distineta in libri sette (1612) door Antonius Neri. Het boek was het eerste in zijn soort in de Duitstalige wereld en beïnvloedde als standaardwerk de Europese glasproductie in de daaropvolgende honderd jaar.

De keurvorst was zo tevreden over Kunckels werk dat hij hem in 1685 schonk wat nu bekend staat als Pfaueninsel (toen: Pfauenwerder). De akte van schenking van 27 oktober droeg het hele eiland “erfelijk en bijzonder” aan hem over, stelde hem en zijn werknemers vrij van alle belastingen en diensten, stond hen toe brandewijn te brouwen, bakken en distilleren en een windmolen te bouwen zodat ze konden malen en kunnen malen; zodat zijn mensen het eiland niet hoefden te verlaten. Dit vergemakkelijkte de geheimhouding van alle geplande activiteiten op het eiland. De afgelegen locatie vormde ook bescherming tegen het hoge brandrisico dat de glasblazerij destijds met zich meebracht. Kunckel liet een nieuwe hut bouwen in het noordoosten van het eiland en experimenteerde met speciale ovens om het beste rendement te bepalen. Hij ontwikkelde een robijnrood glas met een bijzondere helderheid en perfectioneerde de productie ervan. Succesvolle experimenten met metaaloxiden leidden tot de productie van gekleurd decoratief en gebruiksglas. Maar het was ook mogelijk om een verbeterde heldere glasmassa te produceren die gemakkelijk te verwerken was en niet onderdeed voor de kwaliteit van Boheemse producten. Märkisches Glas kreeg een goede nationale reputatie op het gebied van kerkraamglas en de export nam aanzienlijk toe.

Het betreden of verlaten van het eiland werd strafbaar gesteld. Kunckel zelf was vrijgesteld van het verbod, aangezien hij nog steeds de kristalglasfabriek in Potsdam runde, waar hij nu ook robijnglas liet vervaardigen, en een huis bezat aan de Klosterstrasse in Berlijn. Omdat de keurvorst hem een landelijk monopolie had verleend voor de productie en verkoop van robijnglas, werd Kunckel relatief snel rijk. Uiteraard had de keurvorst ook toegang tot het eiland. Hij liet zich vaak per boot vanuit het nabijgelegen Potsdam overbrengen, vaak urenlang, om de voortgang van zijn alchemist en glasmaker te inspecteren en zelf te experimenteren. De boeren in de buurt en de inwoners van Potsdam vonden de zwarte rookwolken en de intense chemische geuren die van het eiland kwamen, evenals de strikte geheimhouding, beangstigend of achterdochtig, ze vermoedden op zijn minst goudproductie, maar ook duistere hekserij.

In 1688 stierf Kunckels sponsor, de Grote Keurvorst. Hij ondersteunde de productie van hoogwaardig glas niet alleen om economische redenen, maar ook voor het plezier van mooie dingen - en, zoals hij zou hebben gezegd, met financiële middelen die hij eerder had verspild aan de speeltafel en aan vuurwerk. Zijn opvolger, Frederik III/I, trok alle steun aan de glasmaker in. Toen Kunckel door de raadsleden van de nieuwe keurvorst werd gevraagd naar de voordelen van zijn dure activiteiten, antwoordde hij: 'De gezegende keurvorst was een liefhebber van zeldzame en merkwaardige dingen en was blij als er iets werd bereikt dat mooi en delicaat was. De vraag wat voor nut dit had kan ik niet beantwoorden.”

Een jaar durend proces op beschuldiging van verduistering - hij had niet voldaan aan de verwachtingen die van hem werden verwacht - eindigde zonder bewijs van schuld, maar niettemin met een veroordeling tot terugbetaling van 8.000 daalders en schade aan zijn reputatie. Al in 1689 had een brand die zijn glasfabriek en laboratorium op het Pfaueninsel tot de grond toe verwoestte, hem economisch geruïneerd. Toen hij in 1692 een uitnodiging naar Zweden ontving, beëindigde hij zijn verblijf in Brandenburg. Hij verkocht zijn herenhuis in Berlijn, betaalde zijn schulden af en reisde als een arme man, maar rijk aan kennis en ervaring, naar Stockholm.

Zijn vaardigheden leverden hem daar al snel grote erkenning op. Eerst werd hij in 1693 door koning Karel XI benoemd tot Koninklijk Bergraadslid. tot de adel verheven als “Johann Kunckel von Löwenstern”. In hetzelfde jaar 1693 werd Kunckel ook tot lid van de Leopoldina gekozen. In 1699 werd hij corresponderend lid van de Académie des Sciences. Op 20 maart 1703 stierf Johann Kunckel tijdens een reis. Op het Pauweneiland herinnert de tekst op een natuursteen aan zijn activiteit. Een glasfabriek op het Bornstedt Crown Estate in Potsdam draagt zijn naam. (zie Wikipedia)


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app.

Bieden is uitsluitend mogelijk op de website van Catawiki. Maak eenvoudig een gratis account op de website aan en biedt direct mee!

Kavel omschrijving


Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.